Sanat Eseri ve Koleksiyon Olarak NFT'ler

Mar 10, 2022 4 min read
Sanat Eseri ve Koleksiyon Olarak NFT'ler

NFT'lerin çeşitli kullanım alanları olmasına rağmen şimdiye kadarki en popüler ve yaygın uygulamaları, dijital sanat ve koleksiyon ürünlerinin 'dijital sınırlılığını' sağlamaktır.

NFT’lere isimlerini veren özellik olan değiştirilemezlik (Non-Fungible), her bir tokenın benzersiz olmasını sağlar. Bu özellik, NFT'leri, dijital sanat eserlerinin ve koleksiyon öğelerinin mülkiyetini temsil etmek için mükemmel bir şekilde uygun hale getirir.

Ayrıca NFT'ler, dijital sanat eserinin kaynağını izlemeye de yardımcı olur. "Gerçek dünyada" gizlenebilen bu süreç, blok zinciri kayıtları aracılığıyla tamamen şeffaf hale getirilir.

Tıpkı geleneksel sanat dünyasında olduğu gibi NFT sanat eseri koleksiyoncuları da sanatçının hayranı oldukları için, yalnızca sanatsal değerleri için veya bir yatırım için eserleri satın alabilirler. Bununla birlikte, geleneksel sanat dünyasının aksine, birçok NFT sanat eseri, üretken sanat olarak bilinen bir teknikle üretilir. Üretken sanat, ya tüm sanat eserini üretmek ya da önceden belirlenmiş bir dizi özellikten bir görüntü oluşturmak için sanatçı tarafından programlanan algoritmaları kullanır.


Cryptopunks veya Bored Ape Yacht Club gibi popüler NFT sanat projelerinin çoğu, genellikle sahipleri tarafından sosyal medya profil resimleri (PFP'ler) olarak kullanılan, algoritmik olarak oluşturulmuş binlerce portre dizisidir. Her "punk" veya "ape"in belirli özellikleri vardır ve her özelliğe genellikle NFT'nin değerini etkileyen belirli bir nadirlik düzeyi atanır.

PFP koleksiyonları oldukça popüler olup çok fazla rağbet görüyorlar ve bu NFT’ler OpenSea gibi pazarlarda yüksek fiyatlara satılıyorlar. Bir kişinin bu kadar yüksek fiyatlar ödemeye istekli olmasının çeşitli nedenleri olabilir; alıcı belirli bir 'Ape' veya 'Punk'a özel bir yakınlık hissediyor olabilir, sosyal itibarını korumak için PFP olarak kullanmak isteyebilir veya sadece bir yatırım olarak satın alıyor olabilir.

Bir NFT'nin belirli bir koleksiyondaki en ucuz satışı, genellikle en yaygın özelliklere sahip olan, 'taban fiyat’ olarak tanımlanır. Taban fiyat, bir koleksiyondan bir NFT'nin satın alınabileceği en düşük fiyattır. Taban fiyat ile nadir örneklerin satıldığı fiyat arasındaki fark çok büyük olabilir.

NFT'lerin spekülatif doğası göz önüne alındığında, yeni bir koleksiyonun piyasaya sürülmesi, spekülatörlerin bir sonraki büyük şeyin ne olabileceğini ele geçirmek için can atması nedeniyle genellikle önemli bir aldatmaca yaratır. Genellikle, bir proje başlatıldığında, kullanıcılar sabit bir ücret karşılığında bir NFT oluşturabilir veya ‘basabilir'. Bunun nedeni, token oluşturulana kadar özelliklerin ortaya çıkmamasıdır. Ayrıca yaygın ve nadir örnekler basıldıklarında aynı maliyete sahiptirler.

Onaylı alıcılardan oluşan bir beyaz liste mevcut olmadığı sürece, çoğu koleksiyon "önce gelen alır" esasına göre basılır. Gelecekteki potansiyel taban fiyatın çok altında bir NFT basma şansı, tüm koleksiyon bitmeden kullanıcılar arasında bir savaşa yol açabilir. Bundan sonra, NFT'ler yalnızca ikincil piyasadan, genellikle basım fiyatından çok daha yüksek bir fiyata satın alınabilir. Kullanıcılar bir NFT'yi hızlı bir şekilde güvence altına almak için yüksek gas ücretleri ödemeye istekli olduklarından ve süreçte tüm blok zincirini tıkadığından, bu yarış genellikle bir "gas savaşı" olarak adlandırılır. Bununla birlikte, ikincil piyasada bir NFT'yi 'çevirerek' elde edilecek potansiyel karlar, birçokları için riske değerdir.

Bununla mücadele etmek için bazen, Dutch Auction modeli kullanılarak, daha fazla ödemeye istekli potansiyel alıcıların hemen satın alabilecekleri yüksek bir "tavan fiyatının" belirlendiği NFT koleksiyonları başlatılır. Bu fiyat, koleksiyon o zamana kadar satılmazsa, "dinlenme fiyatına" ulaşana kadar zaman içinde kademeli olarak düşer. Bu şekilde, alıcıların bir gas savaşında harcamaya istekli oldukları ekstra para madencilere gitmek yerine sanatçıya veya projeye gider ve ağ tıkanıklığı azalır.


NFT'ler, bir ana akım galerinin veya eleştirmenlerin onayına güvenmek zorunda kalmadan, doğrudan ödeme alabilen ve çalışmaları üzerinde tam kontrol sahibi olan sanatçılar için faydalı olabilir. NFT sanat eserleri, gelecekteki satışlardan telif ücreti alacak ve zaman içinde sanatçıya geri ödenecek şekilde tasarlanabilir. Ancak, herkes bir NFT'yi listeleyebilir. Ayrıca, sanatçının eserlerini izinsiz satan kişiler de olmuştur. Herhangi bir meşru NFT, onu üreten sanatçı tarafından herkese açık olarak doğrulanmalı veya onaylanmalıdır. Değilse, esasen değersizdir.

Ancak bu durum yine de kötü aktörleri durdurmaz ve NFT koleksiyonlarını popülerleştiren "çabuk zengin olma" potansiyeli, sonu gelmeyen taklitçi projelere, dolandırıcılıklara, pompala-boşalt şemalarına ve kimlik avı saldırılarına yol açar. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, NFT'leri nadir ve değerli durum sembolleri olarak kullanmak, tıpkı "gerçek dünyada" olduğu gibi, hedef olmanın hızlı bir yoludur.

Görsel sanatın yanı sıra, dijital sahiplikle ilişkilendirilebilecek her tür medya ve durum sembolü için NFT'ler mevcuttur. NFT ihraççılarına örnek olarak müzisyenler, moda tasarımcıları ve NFT tabanlı oyunlarla bağlantılı olabilecek ticaret kartları gibi diğer koleksiyon ürünleri verilebilir.

Great! Next, complete checkout for full access to Stake DAO Academy.
Welcome back! You've successfully signed in.
You've successfully subscribed to Stake DAO Academy.
Success! Your account is fully activated, you now have access to all content.
Success! Your billing info has been updated.
Your billing was not updated.